Sevgili okurlar, son bir haftadır yüreğimizi dağlayan hem Türkiye'de hem komşu Suriye'de büyük yıkıma neden olan ismine deprem denilen bu doğa felaketini üç yazı dizi şeklinde sizlere açıklamaya çalışacağım.
Birincisi deprem nasıl oluşur? Bunu bilmek için önce yer kürenin durumunu bilmek lazım, bilindiği gibi dünyamız olan yer küresi 12 bin Km çapında top şeklindedir, şu anda üzerinde yaşamın var olduğu bilinen tek gezegendir.
Bu top şeklindeki Dünya tamda yuvarlak değil, Kuzeyden Güneye biraz basıktır bir yumurta şekli diyebiliriz, bu kürenin üç ana katmanı vardır, bir en üst yer kabuğudur, kalınlığı 70 / 100 km arasında değişiyor, bütün insani ihtiyaçlar bu katmanın en üst bölümündedir, ikincisi bu yer kabuğunun altından başlayan Magma tabakasıdır, ve son olarak çekirdek katmanıdır.
Bu yer kabuğu denilen üst tabaka deyim yerindeyse bu Magma tabakası üstünde yüzüyor, çünkü Magma tabakası çok sıcak burada her şey ama her şey, taş, çamur ne varsa eriyik halindedir, bazı yanardağların fışkırdığı o ateş şeklindeki Çamurlar tam da Magmadan fışkıranlardır.
Yer kabuğu 70 / 100 km oluşuyor demiştik, İşte bu kabuktan fay hatları denilen çatlaklar vardır, bu fay hatları yer kabuğunun her yerinde vardır, yer bilimcileri Anadolu Fay hatı, Doğu Anadolu Fay hattı, Himalayalar fay hatı diye bu fayları adlandırırlar.
Bu çatlaklar yer kabuğunu parça parça haline getirirler, derinlikleri magmaya kadar iner. Birbirlerine komşu gibi dört tarafı fay hattı olan bu kabuk parçasına yer levhası denir, bu levhaların bazıları küçük bazıları çok büyüktür, fay hatlarında ana hatlar ve kolları vardır.
Örnek verirsek Anadolu levhası oldukça küçük, fakat Güneyde Arabistan, Kuzeyde Rusya terafındaki levhalar çok daha büyük, zamanla bu levhalar birbirlerini sıkıştırırlar bu fay hatlarda sürtünme meydana gelir çok basınç gören levha kırılır ve alta Magma bölgesinde oluşan gaz dışarı fışkırır, buda yer kürede sarsıntı meydana getirir.
Sürtünmenin şekli, biriken gazın miktarı, fay hattının durumu, depremin büyüklüğünü yani şiddetini belirler, buda Rihter cihazı ile tespit edilir.
