Türkiye'nin Birleşmiş Milletler'deki Fonksiyonu (1)
Diyaeddin Ulucan
Birleşmiş Milletler, 24 Ekim 1945 tarihinde dünya barışını, güvenliğini sağlamak ve uluslararası alanda ekonomik, toplumsal ve kültürel işbirliğini sağlamak için kurulan uluslararası işbirliği kuruluşudur.
Birleşmiş Milletler fikri, 2. Dünya Savaşının bitiminden sonra savaşın galibi ülkeler tarafından ortaya atılmıştır.
Birleşmiş Milletler’in kurucu anlaşması niteliğindeki BM Şartı, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 50 ülke tarafından 26 Haziran 1945 tarihinde San Francisco’da imzalanmıştır.
Polonya'nın da Birleşmiş Milletler Şartı'nı imzalamasıyla 51 olan üye sayısı, günümüzde Güney Sudan'ın da katılımıyla 193'e ulaşmıştır.
BM Örgütünün genel merkezi, New York'ta bulunur ve her yıl düzenli olarak New York'taki genel merkezde toplantılar yapılmaktadır.
Birleşmiş Millletler organları;Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Vesayet Konseyi, Genel Sekreterlik ve Uluslararası Adalet Divanı olmak üzere 6'ya ayrılır.
Türkiye, Birleşmiş Milletler'e yönelik daha çok pro-aktif bir anlayış yürütmekte ve Birleşmiş Milletler gündeminde yer alan konulardaki çalışmalarına olabildiğince aktif bir şekilde katılarak daha çok yapıcı ve uzlaştırıcı olmaya gayret etmektedir.
BM bünyesindeki seçimlerde eşit ve dengeli bir temsil hakkının oluşturulabilmesi için çeşitli gruplar tesis edilmiştir.
Bunlar;Afrika Ülkeleri, Asya Pasifik Ülkeleri, Doğu Avrupa Ülkeleri, Latin Amerika ve Karayip Ülkeleri ve Batı Avrupa ve Diğer Ülkeler olmak üzere 5 coğrafi gruba ayrılmıştır.
Türkiye, hem Batı Avrupa ve Diğer Ülkeler Grubu hem de Asya Grubu'nun çalışmalarına aktif bir şekilde katılmaktadır.
Ancak BM nezdinde seçimler olduğu zaman Türkiye, sadece Batı Avrupa ve Diğer Ülkeler grubunda kabul edilmektedir.Üye devletler, Birleşmiş Milletler bütçesine ekonomik kalkınmışlık seviyelerine göre her yıl katkı yapmak zorundadır.
Bu kapsamda Türkiye, Birleşmiş Milletler bütçesine her yıl artan oranlarda katkı sağlamaktadır ve Birleşmiş Milletlere en fazla katkıda bulunan ülkeler arasında da sırası yükselmiştir.
Türkiye, bu çerçevede Birleşmiş Milletlerin etkin bir şekilde çalışabilmesi yönünde gayret gösteren ve idari, mali konularda görüş birliği içinde olan ülkelerin katıldığı bir kuruluş olan Cenevre Grubu’na da Mayıs 2014’te üye olmuştur.
Yorumlar