ABD’Lİ MORMONLAR
M.Sait Temel
Mormonlar’ın tarihi 1820’lere kadar gider. Amerika’da Joseph Smith tarafından başlamış olan bir dini harekete ya da tarikata Mormonlar denir. Bu tarikat Joseph Smith’in iddiasına göre 1820’lerde bir vahiy serisi ile şekillenmiştir. Joseph Smith iddiası önce İsa Mesih’in sonra da melek Moron’un kendisine göründüğüdür.
Tarikatın resmi kuruluş tarihi Joseph Smith’ın yazmış olduğu Mormon kitabının yayımlandığı 1830’dur. Mormonizmde işte bu kitaptan alır. Onun iddiasına göre bu kitap 4.yy‘da Moroni adlı meleğin babası tarafından yazılmış.
Mormonlar Azizlerin Kilisesi adında bir Kilisede ibadet ederler. Merkez ve çıkışları ABD olmak üzere, dünya genelinde 15 milyon üyeye sahiptir. Mormonlar kendilerini Hıristiyan saysalar da, Hıristiyanlığın bir çok temel inancını paylaşmazlar. Ayrıca Hıristiyanlar tarafından da kabul görmezler .Mormonlar hem kutsal kitap İncili hem de Mormon kitabı dedikleri 19.yy’da yazılmış olan kitabı kaynak alırlar. Ancak bu iki kitap bir çok konuda birbirleri ile çelişirler.
Mormonlara göre Tanrı Adam ve Havayı yarattığında onları yerleştirdiği aden bahçesinin Amerika kıtasında olduğunu iddia ederler. Cennette Allahın yasakladığı o ağacın meyvelerini yemelerini de hayra yorumlarlar. Çünkü eğer yemeselerdi dünyaya gelip çoğalmazlardı.
Mormonların inancı herhangi bir Hıristiyanlık mezhebine benzemez. Onlar daha çok 19.yy’da ortaya çıkmış yeni bir harekettir. Kutsal kitapla çelişen kendilerine özgü inanışları vardır.
Mormonlar’ın çıkışları ABD’nin Utah eyaleti olsa da onlar başta Pensilvanya, Meriland, New Jersey ve New York gibi doğu eyaletlerde çok hareketlidirler. Hem iş sahasında hem de sosyal alanda çok ileridirler. Bugün ABD’de bankacılık, ticaret, turizm ve eğitim gibi bir çok alanda aktiftirler.
2018 yılında ABD’de Washington ve New York civarında gezdiğim on beş günün en az on gününü onların işlettiği otellerde geçirdim. Her otelde değişmeyen bir şey gördüm: Yatağın önündeki masanın üstünde İncil ve Mormon kitabının haç şeklinde dizilişi.
Mormonlar geçmişte siyasi iktidarlardan çok baskı gördükleri için ilgilenmedikleri tek alan siyasettir. Seçimlerde hiçbir partiyi desteklemezler. Siyasetçilere pek aldırış etmezler.
Mormonlar sosyal alanında çok aktiftirler. Çoğalmak için erkekler beş kadınla evlenebilir ve evlenirler. Kadınları genelde dışarı ile evlenmezler.
Yorumlar