DÜNYA TARİHİNDEKİ BÜYÜK SALGINLAR

Tüm dünyayı tedirgin eden ve 100’den fazla ülkede görülen Korona virüs salgını geçmişteki salgınları bize hatırlattı.

Son zamanların en büyük virüs salgınlarından biri olan korona virüsün haricinde, dünya genelinde bugüne kadar yayılan pek çok farklı virüs salgını oldu.

**Milattan sonra 165-180 yılları arasında Roma İmparatorluğu’nda ortaya çıkan Galen’in Vebası, günde iki bin kişinin ölmesine sebep olan, dünyanın ilk büyük salgınlarının ilki idi.

Milattan sonra 541 yılında ortaya çıkan Jüstiyen Vebası ise, yaklaşık 25 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. O dönemin en kalabalık şehirlerinden biri olan Konstantinopol nüfusunun yüzde 40’ını kaybetti. Bu da Avrupa tarihinin zamanla kökten değişmesine neden oldu.

**1346-1353 yılları arasında ortaya çıkan Kara Veba salgınıyla 75-200 milyon arasında insan hayatını kaybetti. Tam sayının bilinmemesiyle birlikte Avrupa nüfusunun salgının yaşandığı yıllar arasında yüzde 30 ile yüzde 60 oranında azaldığı belirtiliyor.

**15. yüzyılda Avrupalılar yeni dünyayı yani Amerkiya’yı keşfetti. Bu keşif sonucunda, kendilerinde bulunan bakteri ve mikropları da buraya getirdiler. Bunun sonucunda ise Avrupa’nın üçte birinin ölmesine neden olan suçiçeğini Amerika kıtasındaki yerlilere bulaştırdılar. Bu olay sonucunda Amerika kıtasındaki yerli nüfusun yüzde 90’ı hayatını kaybetti.

**16. yüzyılda Yeni İspanya adıyla bilinen ve şu an Meksika olan yerde, birkaç farklı hastalığın aynı dönemde ortaya çıkmasıyla yaşanmış salgın felaketine cocolitzli salgınları ismi veriliyor. Bugün yapılan incelemelere göre Salmonella bakterisi nedeniyle olduğu düşünülen salgınlar 1520 ile 1576 yılları arasında 15 milyona yakın insan öldürdü.

**1852 ile 1860 yılları arasında ortaya çıkan üçüncü salgın, içme sularının kirlenmesinden dolayı ortaya çıktı. 19 yüzyılda yaşanan büyük salgında kolera Hindistan’dan Afganistan’a ve sonrasında da Rusya’ya, Avrupa’ya, Afrika’ya ve son olarak Amerika’ya yayıldı. Kayıtlara göre sadece Rusya’da 1 milyon insanın ölümüne sebebiyet verdi.

**1855-1859 yılları arasında Çin’de başlayan ve sonrasında tüm dünyaya yayılan veba salgını, yalnızca Çin ve Hindistan’da 12 milyon insanın hayatını kaybetmesine sebep oldu.

**1914-1918 yılları arasında yaşanan Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan Tifüs salgını, Tifüs bakterilerini taşıyan bitlerden dolayı Avruğa ve Asya’da toplam 25 milyon insana bulaştı. Sovyetler Birliği ülkelerinde 3 milyona yakın insan salgın nedeniyle hayatını kaybetti.

**Birinci Dünya Savaşı’nın ardındaki yıllarda 500 milyon insana bulaşan İspanyol Gribi, H1N1 influenza virüsü nedeniyle, yüksek ateş ile dünya genelinde 50 ile 100 milyon arasında insanın ölümüne yol açtı. Bu rakam birinci ve ikinci dünya savaşında ölen insan sayısından kat kat fazla.

**1957 yılında Çin’de başlayan Influenza-4 virüsünün ördeklerde mutasyona uğrayarak insanlara bulaşması sonucunda ortaya çıktı. 4 milyona yakın insanın canını alan virüs, bulunan bir aşı sayesinde durdu.

**20. yüzyılın ortalarında maymunlardan insanlara geçtiği anlaşılan HIV’nin ilk örneği 1959 yılında Kongo’da ortaya çıktı, teşhisi ve adı 1980’lerde konuldu. Son 30 yılda 36 milyon insanın canını alan HIV için kesin tedavi henüz bulunamadı.

**2019 yılının son aylarında ortaya çıkan virüs, ilk kez Çin’in Wuhan kentinde görüldü. Yaklaşık 4 ayda tüm dünyaya yayılan virüsün bulaştığı kişi sayısı şu an 116 binden fazla ve ölü sayısı ise 4 bini geçti. 64 binden fazla insan sağlığına kavuşmuşken, tam olarak nereden yayıldığı ve tedavisi henüz bulunamadı.