ELEŞTİRİ KÜLTÜRÜ VE ÜSLUP (1)

Bir tarafta eleştiri yapanlar diğer tarafta eleştirilmesi gerekenler dururken, insana düşen tek şey kendinde olmayanı veya eksikliği olan tarafları başkalarını yermeye çalışarak duyguları tatmin etmek oluyor.

Beceremediğimiz bazı şeyler var ya…

Nedeni aşırıya kaçmamız aslında.

Çünkü ortasını tutturamamak ya da denge sağlayamamak sonucu tepkiler de girişilen davranışlar da aşırı olmakta.

Daha sıkıntılı olanı da eleştiri konusunda kapalı olmamız ve kendi doğrularımız dışında hiçbir şeyi kabul etmememiz. Kişisel doğruları herkes tarafından kabul edilmesi gereken ilkeler olarak görme hatası çatışmaları ve dışlanmaları yaratmakta.

Sadece kendi yaşam alanına giren insanları ve sadece kendi hayatıyla ilgili olayları merkez kabul ederek hiçbir şeyi umursamamak asıl hata olmakta. Eksikliği ve hataları kendi dışında aramak hataların ilkidir.

Eleştiri, olaylar ve yaşanan durumları doğrusu ve yanlışıyla değerlendirmeye alarak kişisel kanaatlere ulaşmak anlamı taşır. Amaç var olanı doğru ve yanlış, olumlu veya olumsuz yönleriyle ortaya koyarak kişisel beklentilerle kendi doğrularına ulaşmaktır.

Bunu yapmanın yolu ve yöntemi vardır. Eleştiri yapmanın usulü ve belli bir şekli vardır. Ancak genellikle eleştiri kültürü ve değerlendirmeleri objektif olmadığından hatalar ortaya çıkabilmekte. Yani herkesin kabul edeceği şekliyle değil de kişisel ve öznel değerlendirmelerle insanlara yaklaşmak sıkıntıları önümüze çıkarıyor.

Eleştiride diğer bir amaç yapılan hatalar, yanlışlar ve zarar verici sıkıntıları uygun haliyle insanlara göstermek olduğundan muhatap alınan kişilerin bilgi ve kültür seviyeleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Bu manada eleştiri konusunda dikkat edilmesi gereken kavşak noktalar vardır:

Öncelikle eleştiri ortada olan hataların veya yanlışların ortadan kaldırılması için yapılmalıdır. Birilerini yermek ya da kıskançlık duygusuyla açıklarını aramak telaşı güdülmemelidir.

Diğer bir nokta eleştiri yapanın üslup ve kullandığı olumlu kanaldır. Yapıcı yönlü olması ve yıkıcı olmaması gereken eleştiriler muhatap alınanları farklı tepkiler verecek durumlara düşürmemelidir. Zira olumsuz eleştiri tepki doğurur. Tepkiler de çatışma nedeni olarak zararın herkese yansımasına sebep olur.

Yine diğer bir nokta eleştirilen kişilerin, durumların, olayların aynısını eleştiri yapan kişi tarafından yapılmıyor olması gerekir ki değer kazansın ve örnek olsun. Eleştirinin değer kazanması için eleştiri yapanların aynı şeyleri yapmıyor olması şarttır. Aslında küçüklerin bazı kötülüklerden uzak kalmamasında büyüklerin kendilerini eleştiriye açmamaları olabilir mi?