Çocuklarda dil gelişimi nasıl desteklenmeli?

Çocukların yaş kategorilerine göre dil gelişiminde seyretmesi gereken süreci ve dil gelişiminde nasıl destek sağlanması gerektiğine ilişkin  konuşan Psikolog Elif Özçelik, ekrana maruz kalan çocukların konuşma geriliği yaşadığını, 0-2 yaş aralığında mümkün olduğunca ekrandan uzak tutulmaları gerektiğini söyledi.

Çocuklar hangi yaşta kaç kelimelik cümleler kurarlar?

Özçelik, “Çocuklarda dil gelişimi 1 yaş tek sözcüklü dönem olarak adlandırılır. Bu dönemde çocuklar kelimeleri tek tek kullanırlar. Genelde kullandıkları kelimeleri anlamının dışında da farklı şeyleri ifade etmek için de kullanırlar. 1 yaştan sonrasında ise kelimeler ve sesler artarak devam eder. 18 aydan sonra ise çocuklarda kelimelerle, sözcüklerle ilgili patlamalar yaşanır. 2 yaşına ise 2 sözcüklü dönem deriz. Bu dönemde çocuklar, ‘anne gel, baba ver’ şeklinde kelimeler kullanmaya başlar. 3 yaşında ise artık 3 kelimeyi yan yana getirirler ve konuşmaları daha anlaşılırdır. 2 yaşında çocukların konuşma anlaşılırlığı yüzde 50 iken 3 yaşlarında ise yüzde 75-90 oranındadır. 4 yaşlarında ise çocuk artık akıcı bir şekilde konuşmaya başlar. Anlaşılırlığı yüzde 90-100 seviyesine ulaşır. Bu yaşlarda ikili yönergeleri almaya başalar. Yani ‘oyuncağını kutuya koy ve kapağını kapat’ şeklindeki yönergeleri anlayıp uygularlar. Aynı zamanda zıt kavramları da anlamaya başlarlar.” dedi.

“Çocuğun konuşmasına müsaade edilmeli, 0-2 yaş aralığında mümkün olduğunca ekrandan uzak tutulmalı”

Ebeveynlerin çocuklarının dil gelişiminin desteklemesi için yapmaları gerekenlere ilişkin de bilgi veren Özçelik, “Bu dönemde çocuklarına bol bol kitap okumaları gerekiyor. Okudukları kitaplardaki resimlerde bulunan hayvanların simlerini söyleyebilirler. Çevrelerinde gördükleri nesneleri tanıtabilirler. Yani kelime kutusunu bol bol doldurmamız gerekiyor. Kelime kutusu ne kadar dolu olursa çocuk da o kadar hızlı ve akıcı bir şekilde konuşmaya başlar. Ancak ebeveyn o kelime kutusunu doldurmak yerine çocuğun çabalamasını engellerse, bir şey istediğinde daha tam parmakla gösterdiğinde konuşmasına fırsat vermeden hemen o eşyayı çocuğa verirse, hiçbir şekilde gayret etmesine müsaade etmezse bu sefer çocuk konuşma tembelliği yaşar. 0-2 yaş döneminde mümkün olduğunca çocuğumuzu ekrandan uzak tutmamız gerekiyor. Bu dönemde ne kadar ekrana maruz kalırsa çocuğun konuşması o kadar gecikecektir. 0-2 yaş döneminde ne kadar eğitici ve öğretici içerikler olursa olsun ekran karşısında uzun süre kalan çocukların konuşmasında mutlaka gecikmeler yaşanır. Hatta bu dönemde danışanlarımdan en çok duyduğum şey konuşmada gerilik. Ekrana fazla maruz kalanlarda otizm belirtileri de görülmeye başlanır.” diye konuştu.

Çocuklarda konuşma geriliği nasıl anlaşılır?

Özçelik, “Çocuk 1 yaşında bir, 2 yaşında iki, 3 yaşında üç ve 4 yaşında dört kelimeli cümleler kurmuyorsa, 2 yaşında olmasına rağmen kelimeler net değilse, iki kelimeyi bir araya getiremiyorsa, anlaşılırlığı yüzde 50 değilse, 3 yaşına gelmesine rağmen kelime anlaşılırlığı yüzde 75-90 değilse o zaman dil gelişimi ile ilgili ebeveynlerin kafasında soru işaretleri oluşmalı. Eğer çocukta bu durumları gözlemliyorsa mutlaka bir uzmandan destek almalı.” şeklinde konuştu.