TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ (1)

Türkiye-Rusya arasındaki ilişkiler, Osmanlı zamanında 1497 yılında Karadeniz’den ulaşımı sağlanan ticaret yolları sayesinde gelişmeye başlamıştır.

Bu dönemden sonra günümüze kadar bu ilişkiler, ittifaklar, savaşlar, yardımlar, dostluklar ve soğuk savaşla devam eden bir süreçte günümüze kadar ilerlemiştir.Osmanlı’nın hakimiyetinin devam ettiği süreçte iki ülke arasındaki ilişkiler, 1683-1699 yıllarında Rusya’nın da dahil olduğu Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşı, 1700 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması, Prut Savaşı neticesinde imzalanan Prut Antlaşması, 1739 yılında imzalanan Belgrad Antlaşması ve 1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması vb. birçok süreçten ilerleyerek devam etmiştir.

Daha sonra dönemde gerçekleşen Kurtuluş Savaşı sürecinde de Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkiler gelişerek devam etmiştir.Rusya, bu süreçte Türkiye’ye maddi olarak da emperyalist ülkelere karşı yardım etmiştir.Cumhuriyet döneminde ise Lozan Barış Antlaşması’nda Rusya, Türkiye’nin politikalarına yakın bir tavır takınmıştır.

2.Dünya Savaşı sürecinde de Türkiye-Rusya ilişkileri olumlu bir seyirde ilerlemiştir.Bu dönemde de Türkiye, Rusya ile ilişkilerini bozmamak adına batılı emperyalist devletlerin de dahil olduğu bir antlaşma imzalamıştır.

Soğuk Savaş döneminde ise 2.Dünya Savaşı sürecinde Rusya ile imzalanan 1925 tarihli Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması, savaşın bitmesiyle birlikte 1935 yılında feshedilmiştir.Daha sonra ki süreçte Türkiye, her iki ülkenin de çıkarına uygun olacak bir şekilde Rusya’yla yeni bir paktın imzalanması isteğini Rusya’ya bildirmiştir.Türkiye ile Rusya arasındaki bazı çekincelerin çözümlenmesi neticesinde, 23 Haziran 1978 yılında Bülent Ecevit’in, Sovyetler Birliği’ne gerçekleştirdiği bir gezi sırasında iki ülkenin uluslararası konularda görüş alışverişinde bulunmasını içeren bir Siyasal Belge imzalanmıştır.

1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Türkiye-Rusya arasındaki ilişkiler müteahhitlik, ticaret vb yeni boyutlarıyla daha çok gelişmiştir.Bu gelişmeler ile birlikte Sarp Sınır Kapısı açıldı, 1980’lerden itibaren Türkiye, Rusya’dan doğalgaz almaya başladı.Daha sonra ki süreçte Mavi Akım Antlaşması imzalanmıştır.2009 yılından bu yana da iki ülke arasındaki ilişkiler gerek ortaklıklarla gerekse ziyaretlerle yoğun ilişkiler şeklinde gerçekleşmiştir.

Bu süreçte Abdulluh Gül, Rusya’nın başkenti Moskova’yı ziyaret eden ilk cumhurbaşkanı olmuştur.Daha sonra ki süreçte ise iki ülke arasında gerek Başbakanlar gerekse diğer makamlar arasında yoğun ve önemli ziyaretler gerçekleşmiştir.Türkiye ile Rusya’nın birçok ortak ilişkileri bulunduğu gibi iki ülke arasında bazı farklılıklar da vardır.Mesela, Kıbrıs Sorunu’nda iki ülkenin soruna yaklaşımları biraz farklılık göstermekte idi.