Değerli okurlar her memleketin, her yörenin kendine has bazı oluşumları ve gelenekleri vardır, coğrafyacıların eski dünya diye tabir ettiği Orta Doğu ve yaşadığımız bu toprak parçasının da kendine has zengin bir tarihi mirası ve kültürü mevcuttur.
Hepimiz eski bir inanç olan, Batman, Midyat ve Viranşehir başta olmak üzere, çevremizde bir çok küyleri olan, kendine has özellikleri ve inanca sahip İzidiliği az çok biliriz, bu inanç derinliğine incelendiği zaman, burada da Orta Doğunun diğer varlıkları gibi eski ve zengin bir kültürün ve geçmişin olduğunu görülecektir.
İzidiler deyince akla hemen Şengal gelir, bu toplumun adı Şengal ile özdeşleşmiştir. Şengal denen yer, Musul ilnin Kuzeyinden, Irakın Suriye sınırına doğru uzanan bir dağ silalesi ve yerleşik köy ve kasabalardan oluşuyor.
Ezidilerin en kutsal yeri ise, Dıhok İlinin Doğusunda, Şengalden en az 100 Km kadar uzak olan “”Laleşa Nurani”” adlı Mabedleridir, teşbihte emsal olmasın, İslam Alemi için Hicaz, Hiristiyan alemi için Vatikan ne ise Ezidiler içinde Laleş odur.
Her din ve İnançta Kutsal günler olduğu gibi, İzidilerin de Rumi takvime göre Nisan ayının ilk çarşambası olan gün, “Çarşema sor” onların kutsal günüdür, o gün imkanı olan tüm İzidiler orada olurlar.
Ben senelerdir Iraka gider gelirim, birkaç sefer Laleşe de gitmiştim. Laleşin bulunduğu yer geçilmez değilsede dağlık bir alandır, Güneyden Kuzeye doğru yaklaşık 300 / 400 metre kadar uzanan bir vadide kurulmuş, harıl harıl kaynak suların aktığı, yamaçlarında ki meşe ağacları, insanın ilgisini çekecek bir yerdir.
Yapılmış mabedler, kubbeler, Şeğ Hadinin Mezarı ve benzeri yapılar var, yerel hükümetin yaptığı yollarla ulaşımı oldukça kolaydır.
16 04 2025 günü oradaydım, ilk gördüğüm şey oradaki Araçların fazlalığı, bu günün farklı olduğunu anlatıyordu, bugün “Çarşama Sor” idi, o manzarayı tarif etmek zordur, ama yinede birkaç kelime ile, Şeğ Hadinin mezarı en dip noktatadır, çevresinde başka Mezarlar kubbelerde var, aşağı inince vadi birkaç metra daha genişliyor, çoğu Avrupadan ve çevreden, Renga reng giymiş genç kızların sayısı bir hayli fazla oluşu dikattan kaçmiyor.
Hemen hemen tüm kızların giysisi Beyaz, bazıların başında pullu çiçekli kümeler, yanağına kadar uzanan siyağ bağlar, dahada ilginç olan şey orada bulunan binlerce insanın tümüne yakını erkek olsun kız olsun çok genç olmaları idi, yaşı 30 un üstünde çok az kişi vardı.
Şeğ Hadi türbesi ve diğerlerinin ziyareti, halaylar, eğlenceler, dini ayınlar, genç kızların giydiği kiyafetler, insana farklı bir gün yaşatıyor.