AKIL-ZEKÂ

Kullanmasını bilmek…

Büyük problem bu! Sahip olunan değerleri, potansiyeli, yeteneği, kabiliyeti, beceriyi, maharetleri nasıl kullanacağını bilememek…

İnsan iki farklı eksen veya boyutta birleşir. Doğruluk, erdem, ahlaki kurallar, iyilik, saygı gibi insanın fıtratında veya yaradılış özelliğinde bulunan ortak değerlerin meydana getirdiği karakteristik özellikler vardır. Bir de yaşanan insan topluluğunun birliktelik hayatında ve dünya insanı olma kimliği ile kendisini kuşatan genel evrensel ilkeler var.

Evrensel boyutta insan için ortak çıkarlar esastır. İhtiyaçların karşılanması ve can güvenliği başta olmak üzere tüm ihtiyaçların giderilmesinde genel ahlaki ve hukuki kurallar belirlenmesi zorunludur. Örneğin zenci olmak, Müslüman veya Hristiyan olmak, fakir ve yoksul ya da zengin olmanın bir manası yoktur, önemli olan dünya insanı kimliğinin sağladığı haklar ile yaşam hakkıdır.

Asılilke, normal olan ve anormal gelmemesi gereken yaratılış özellikleri ile evrensel kabul edilen genel haklar-hukukların çatışma yaşamadan insana yaşam hakkı tanımasıdır.

Bunu sağlayan, yönlendiren, değer katan Akıl ve Zekâ potansiyelidir.

Akıl ile zekâkavramları karıştırılsa da farklı anlamlar yüklenmektedir. Akıl potansiyel güçtür.İnsana mahsus olan ve bilgi sahibi olmayı, güç sahibi olmayı sağlayan, evrenin en üst seviyesine çıkaran mutlak hâkimiyet aracıdır. Zekâ çözme kabiliyeti ve nesneler, olgular arasında muhakeme yapabilme becerisidir. Düşük veya yüksek oranda insanlarda görülmekle birlikte akıl gibi her insanda olmayabilir.

İnsanda olan akıl gücü hayvanda yoktur, ama zekâ gibi bir yetenek hayvanda var olmakla birlikte, hayvana karşılaştığı sorunları çözme becerisi gösteren bir alternatif vermektedir.

Kitlesel imha silahlarını üretmek, yeni teknolojik yapılanma ile araç-makineyi yaşam alanlarında kullanılır hale getirmek, bilim uğruna kullanmak zekâ gerektirir. Üretilen teknolojiyi silaha dönüştürmemek, insanları yıkımlara-katliamlara tabi tutmamak için önleyici tedbirler almak akıl işidir.

Kullanılan araçların teknik donanımı zekâ ürünü olmakla birlikte, o aracı trafikte 150 km. ile cinayet aracına dönüştürmek akıl unsurunu devre dışı bırakmakla alakalıdır. Akıl var olan güç ve mutlak hâkimiyet yeteneği iken zekâ aklı kullanabilme, olaylar ve durumlar karşısında pratik çözümler üretebilme, muhakeme edebilme becerisidir.

Akıl gibi mutlak bir potansiyel gücün var olması, insana has olması, kullanabilme yeteneği ve zekâ gibi bir beceri ile birleşmesi ile ortaya çıkan asıl unsur “Düşünme” yeteneğidir. Düşünme, Öğrenme, Bilinç, Bilgi ve bilgiyi kullanma ve bilgiye hâkim olma gibi ayrıntılar insana verilen değerin ve sorumluluğun de ne kadar önemli olduğunu ortaya koymakta.

Bunlara eklenen İrade yeteneği de yaşama, doğaya, topluma, insana karşı sağlam kalmanın, bilgiye sahip olmanın sorumluluğuna hâkim olma olanağı sağlamaktadır.

Hiçbir unsur boş değil, her şey birbirine bağlı bir zincirin halkaları durumunda insan için varlık kazanan elemanlar halinde önümüzde duruyor. İnsanın var olması ile var olan, insanın yokluğunda anlam ifade etmeyen potansiyel zenginliğin kontrol ve yönlendirilmesiinsana verilmiş sorumluluğun bir gereğidir.

Akıl olgusunu düşünme ve hayatı yönlendirmede bilgi sahibi olmanın aracı olarak kullanmak;Zekâyıdüşünmeyi, çözümler üretebilmeyi sağlayacak şekilde akıl ile uyumlu halde tutmak insana gücün son sınırlarını verir. Ama kontrolsüz güç olarak değil, toplumsal birliğe faydası yönüyle değişim ve gelişime yönlendirmek önemlidir.

Akıl ve Zekâyı toplumsal hayat içerisinde ahlak ilkeleri ile uyumlu hale getirerek, yaşam alanlarını insana yakışır değişimlere tabi tutmanın sağlayacağı barış ve güven ortamlarının verdiği huzuru sorgulamak lazım.