LİSE YERLEŞTİRME SÜRECİ

Kolay bir şey yok…

Başarı ve verimlilik için eğitim, emek, kişisel ve zihinsel gelişim, sosyal yeterlilik ve psikolojik hazırlık aşamalarının uyumlu ve yeterli bir şekilde yaşama ve yaşam alanlarına uyum sağlaması gerekiyor.

Değişim ve sistem müdahalelerinin yoğun olduğu eğitim hayatımızın standartlara oturtulamamasının önemli nedeni, yoğun ve kitlesel genç nüfus ile bu potansiyelin değerlendirilme sürecinde karşılaşılan problemlerin varlığıdır.

İlimizin öğrenci potansiyelinin İlkokul, Ortaokul ve Lise kademelerinde toplam 172.342 (İl nüfusunun üçte birinden fazla) olduğu düşünülürse, koşulların düzene oturtulmasının ne kadar zorlu olduğu fark edilecektir.

Son bir ay eğitim alanında ülke geneli bir heyecan ve koşuşturmanın neden olduğu telaşlı girişimler var. Ortaöğretim yani Lise sonrası Lisans programlarını, yani üniversite yerleşme sürecini de işe katacak olursak, Ortaokul sonrası 8. Sınıf öğrencilerinin yaşadığı Ortaöğretim Kurumlarına Yerleşme (Lise kayıtları) süreci tam bir karmaşa dönemine dönüştü.

Aslında karmaşanın önemli bir nedeni, veli ve öğrencilerin okul seçimi konusunda kararsızlık yaşamaları! Çünkü Meslek Lisesi alternatifi asla düşünülmüyor ve öğrenci kapasitesi olsun-olmasın, herkes Anadolu Lisesi okul türünü tercih edip yerleşmeye çalışıyor. İkinci etken de yerleşim planı itibariyle adrese göre yerleştirmelere, şartlar tutmasa da ısrar edici girişimlerde bulunulması.

Milli Eğitim Bakanlığı talepler ve yerleştirme sorunlarının çözümü konusunda gerekli adımları atarak yayınladığı iş takvimi ile standartları oturtmaya çalışmakta. Fakat bilgi edinme ve hareket noktasında uyarılarda bulunulması gereken dönemeçler var.

Bilindiği üzere Temmuz ayı itibariyle 3 kategoride tercihler yapılarak yerleşimlerin ilk basamağı gerçekleştirildi. Sınav puanına, yerel yerleşim dediğimiz adrese dayalı olarak ve pansiyon seçimine dayalı tercihlerle öğrencilerin 9. Sınıf yerleşim düzenlenmesi gerçekleştirildi.

İkinci basamak olarak 6 Ağustos-8 Eylül tarihleri arasında 4 ayrı tercih dönemini kapsayan yeni bir iş takvimi uygulanacak. Yani:

• 06-10 Ağustos: 1. Yerleştirmeler ve sonuçların ilanı
• 13-17 Ağustos: 2. Yerleştirme ve sonuçlanması
• 27-31 Ağustos: 3. Yerleştirme ve sonuçların ilanı
• 03-06 Eylül: 4. Yerleştirme ve sonuçların duyurulması

Öğrenci ve velilerin takip etmesi gereken ve gerek her hangi bir liseye yerleşen veya gerekse yerleşemeyen öğrencilerin yeniden başvuru tercihlerini kullanacakları tarihler olarak yeni yerleştirme dönemi sürece bağlanmış durumda.

Tekrar etmek gerekirse, hem her hangi bir liseye yerleşen hem de yerleşemeyen öğrenciler, belirtilen takvime göre mezun oldukları Ortaokula gidip yeniden tercihlerde bulunabilecek. Ama tercihler “Nitelikli Okullar” için puana göre ve “Yerel Yerleştirme” dediğimiz adrese dayalı yerleşmeye tabi Anadolu Lisesi, Meslek Lisesi ve İmam Hatip Liselerini kapsayacak şekilde iki ayrı tercih şeklinde yapılabilir.

Öğrenci istediği okula yerleştiği takdirde tekrar tercih yapmasına veya adrese dayalı, sınav puanına dayalı başvuruda bulunmasına gerek yok. Yerleşemeyen veya farklı Lise arayışında olan öğrenciler tekrar haklarını kullanarak yerel yerleştirmede Kayıt Alanında, Komşu Kayıt Alanında ve Diğer seçenekte olan İl içi veya İl dışı okul tercihlerini kendi mezun oldukları Ortaokuldan başvuru ile onaylatmaya çalışacaklardır.

Unutulan veya bilgi sahibi olunmadığından veli ve öğrenci zihninde soru işareti bırakan nokta şu: Sınavla öğrenci alan Lise’ lerin kontenjanı, yani alacağı öğrenci sayısı belli olduğundan, ilk sıralarda yüksek puan alan öğrenciler yerleşme hakkını kullanacak. Puan eşitliği durumunda ise diploma notu, doğum tarihi küçük olan, sekizinci sınıftan yedinci ve altıncı sınıfa kadar yılsonu başarı puanı, devamsızlık durumu, tercih sırası göz önünde tutuluyor.

Adrese dayalı yerleşimlerde ise Kayıt Alanı yani adrese yakınlık, diploma puanı, devam-devamsızlık durumu, öğrencinin yaşı göz önünde tutularak sıralamalar belirlenmekte.

Kısaca, bir Lise tercihi için adrese dayalı tercih yapıldığında, sayılan kriterler uygulanarak belirlenen sıralamaya göre alımlar yapılmakta. Öğrencinin boşta kalmasına neden olan etken öğrencilerin büyük kısmının Anadolu Lisesi türünde tercihte bulunmasıdır.

Hata yapılan üç konu itibariyle, Birincisi her öğrencinin kapasitesinin Anadolu Lisesi türünü kaldıramadığı, ikincisi Meslek Lisesi türünün göz ardı edildiği, Üçüncüsü gelecek kaygısıyla meslek edinmenin yolunun lisans programlarına, yani üniversite kademesinde Anadolu Lisesi türünün daha avantajlı olduğu yanılgısıdır.

Yanılgı… Çünkü 5 yıl öncesine kadar alan dışı tercihlerde üniversite yerleştirme sisteminde adaylar her hangi bir programa gidemezken, şu an okul türüne bakılmaksızın öğrenciler her lisans ve ön lisans programlarına gidebilmekte.

Bunun dışında bir milyon gibi korkunç bir kitlenin üniversite mezunu olarak KPSS aşamasında beklemekte olduğu unutuluyor. Meslek Lisesi mezunlarının gelecekte iş istihdamı açısından hem üniversite yerleşme imkânını kullanacağı hem de meslek edinerek iş alanına sahip olmayı hak edeceği de atlanıyor.

Alternatifler önümüzde ve tercihler kullanılmak üzere bekliyor. Birinci yerleştirme tarihleri Pazartesi-Cuma arası itibariyle sona erdi ve ikinci yerleştirme tarihi 13-17 Ağustos’ ta devam etmekte. Sadece Anadolu Lisesi alternatifini kullanma yanılgısı dışında öğrencinin kapasitesi, ilgisi, becerisi, iş imkânı ve istihdam koşulları da sorgulanarak Ortaöğretim kademesi olan Lise yerleştirme tercihlerini belirlemek gerekiyor.

Yerleşimler sona erdikten, iş takvimi sonunda öğrenciler istedikleri-istemedikleri liselere yerleştikten sonra her şey bitmiyor. Çünkü öğrenci nakil ve geçiş şartları dâhilinde okullar arası trafik canlılığı devam edecek. Her ayın son iş gününe kadar nakil başvurusu yapan öğrenciler şartlarının tutması halinde istedikleri okula geçiş yapabilecek.

Hatırlatılması gereken diğer bir konu da 9. Sınıfa yeni başlayacak olan öğrencileri ilgilendiren tüm bu söylenenlerin dışında, ara sınıfta olan, yani 10, 11 ve 12. Sınıfta okuyan öğrenciler için henüz adrese dayalı yerleşme sistemi uygulanmamakta.

Üst sınıflarda okuyan öğrenciler için nakil ve geçişler hala TEOG şartlarına göre (Boş Kontenjan ve TEOG okul puanının tutması halinde, ayda bir) ayın 30’ unda gerçekleşmekte.