ÇİROKLARIN KAHRAMANI MİRZE MUHAMMED

       Her milletin kültüründe ve geleneklerinde, insanların belleğinde yer tutmuş bazı efsaneler vardır. Bizim de kültürümüzde çiroklar ve dengbejlerin ayrı bir yeri vardır.

Bir önceki nesil bunlarla kalkar bunlarla yatarlardı. Bugün için dengbejler hala revaçta fakat çiroklar için aynı şey söylenemez. Gelişen teknoloji ve beraberinde getirdiği yeni icatlar, bazı eski şeyleri geri plana itiyor. Yani yeni nesil yeni icat. İşte bunlardan biri de kaybolmaya yüz tutmuş çirok ve çirokvan kültürümüzdür.

     Bütün bu gelişmelere rağmen, azda olsa halen çiroklar vardır. Hem bugün hem geçmişte bu çirokların değişmezi Mirza Muhammed adındaki kahramandır. Çirok onunla başlar, onun sevdası ve kahramanlıkları ile biterdi. O hep bir paşanın ya küçük oğlu veya tek oğluydu. Çirokvan onun başından geçen maceraları ve kahramanlıkları ballandıra ballandıra anlatırdı.

Peki kimdi bu Mirze Muhammed . Bu ad nerden geliyordu.

Bilinir ki Kürtler İslam’dan önce zerdüştlük dinine inanırlardı. Zerdüşt’ten önce de çok tanrılı bir inançları vardı. İşte o zerdüştlükten önceki inanca göre gökte bir tanrı vardı ve yerde de onu temsilen altı tanrı daha vardı. Bunlardan biri ve en akıllıları, bu yeryüzündeki tanrılar ve gökteki tanrı arasında gidip gelirdi, gökteki tanrının buyruklarını yerdeki tanrılara ulaştırırdı.

O zamanki inanca göre bu arada gidip gelen tanrının adı Mirze idi. Bunun için Mirze gökteki tanrının en çok sevdiği yeryüzündeki temsilcisiydi. Mirze gökteki tanrı ile buluşmak için günlerce bazen aylarca yol alırdı. Tanrıyı görmeye gittiğinde yolda bir çok olay ve maceralar görür ve döndüğünde halka anlatırdı.

      Zaman geçti. Zerdüşt dini ortaya çıktı. Bu din ortaya çıktığında bütün Iranı halklar bu dine inanmaya başladılar. Zerdüşt tek tanrılı bir din idi. Iranı halklar arasında çok çabuk yayıldı fakat halk Mirze ve maceralarını hiç unutmadı ve kendi aralarında hep anlatıp durdular. Zamanla bu anlatımlar efsaneleşti ve bugün çirok dediğimiz söylemlere dönüştü.

     Gün geldi başta Ortadoğu olmak üzere İslamiyet yeryüzüne hakim olmaya başladı. Iranı halklar da bu yeni dini benimsediler ama hiçbir zaman geleneklerini terk etmediler. Mirze’nin maceralarını hep anlatıp durdular. Bu sefer halk İslami seçtiği için Mirze’nin de İslamlaşması gerekiyordu. Onun adının sonuna Muhammed ismi eklendi. Böylece İslamlaşan Mirze’nin maceraları, adı da Mirze Muhammed olarak anılmaya başlanıp günümüze kadar geldi.